Zeist

Na de verkiezingen is de dans van de coalitievorming begonnen in Zeist. Na eerst op 24 maart een debat over de verkiezingsuitslag lag er 31 maart het rapport van de informateur. Om 20.00 uur waren de fracties aan de beurt om hun oordeel over de aanbevelingen uit dit verslag te bespreken. De keuze voor een coalitie van VVD, D66, Seyst.Nu en CDA werd door veel partijen al logisch gezien. Ook de SP ziet de logica, de 2 grootste partijen plus een grote winnaar (Seyst.Nu) en het CDA voor stabiliteit. Maar in het rapport, en ook bij het uitspreken van de mooie woorden door de andere fracties over het rapport, stonden nog een paar mooie aanknopingspunten voor kritische vragen. In deze opstelling was de SP uniek.

Maar voor de SP was het belangrijk om te horen hoe de tweede partij van Zeist, D66, stond ten opzichte van de grootste partij. Deze laatste had al op 24 maart vijf eisen gesteld. "Is dit werkbaar voor D66?" stelde Pieter Wout Duquesnoy, fractievoorzitter van de SP. "Hoe voelt D66 zich tot nu toe in de onderhandelingen, dekende aan een hot item, de spoorovergang Den Dolder. Tijdens het verkiezingsdebat in den Dolder was de VVD zonder voorwaarden vóór het openhouden van de overgang voor auto's. Maar in latere debatten werd dit toch deels terug getrokken, plots ging het wel om voorwaarden en was het zomaar weggeven van zo'n 5 miljoen niet meer zo gewoon. VVD zag toch graag de kans dat Prorail volgens contract zou betalen. Hoe voelt D66 als grote partner zich bij zo'n knipperlicht verkiezingsbelofte?".

In het rapport stond dat D66 geen voorkeur geeft aan de vierpartijen-coalitie, maar òf CDA òf Seyst.Nu wil met een andere toevoeging erbij. Interessant daarvan is te weten waarom en wie dan de andere toevoeging zou zijn. En trouwens, wat vindt de VVD van zo'n voorstel? D66 wist nog wel een verklaring te geven dat ze meer zagen in een politiek bredere coalitie, met dus ook een linkse partij erbij. Maar of de toevoeging nu PvdA of GL moest worden, dat kwam niet duidelijk naar buiten. Ook niet trouwens wie dan de afvaller moest zijn. En of D66 wel met die knipperlicht en bazige VVD in zee wil, tja, ze hadden er zin in met de vier genoemde partijen. En bij de VVD? Daar proefde ik steeds meer de arrogantie van de macht. De keuze voor 4 partijen is goed en we gaan er met die vier uitkomen. Als SP zijn we erg benieuwd wat de andere drie partijen binnen halen.

Een week daarvoor bij het debat over de uitslag van de verkiezingen was het al een gedoe. Aan het begin van de vergadering werd afgesproken dat elke fractie zijn gehele verhaal zou doen. De duiding van de verkiezingsuitslag, de gevolgen voor de eigen partij en welke coalitie mogelijkheden voor de hand zouden liggen. Maar meteen de VVD in eerste termijn hield zich daar niet aan en gaf niets prijs maar eiste wel 5 "peilers", die moesten worden gesteund door eventuele coalitiepartners. Geen mooi begin van de nieuwe raadsperiode, die ook eigenlijk nog niet begonnen was. In deze vergadering van 24 maart heeft de SP het volgende betoog gegeven:

Voorzitter. De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen is bekend. Verheugend is daarbij de tweede zetel voor de SP. In het land een duidelijk beeld, in Zeist wel wat afwijkingen. PvdA zakte en SP steeg. Maar ook VVD ging omhoog. Dat zijn de grote lijnen, zoals de kiezer deze heeft gekozen. Is het dan zo opvallend dat in Zeist de VVD de grote winnaar is? Neen, voorzitter. Als je in je verkiezingsuitingen een kadootje gaat geven van 10% ozb verlaging, dan kiezen mensen daarvoor. Trouwens, vele mensen wachten nog op de 1000 euro, die ze ooit van Rutte zouden krijgen. Ontvangen is vaak leuker dan moeten delen of betalen.

Voor Zeist betekent dit een opschuiving naar rechts. Een linkse, sociale coalitie ligt hier nu niet voor de hand. Dat is zeer spijtig. Daarbij wil ik wel even aangeven dat de SP deze verschuiving naar rechts heel erg vindt, maar er zijn ergere dingen. Bijvoorbeeld Poetin die de Krim binnenvalt of Wilders die een hele bevolkingsgroep wil uitdrijven. Dat zijn werkelijke misdaden tegen mensen. Die moeten we sowieso veroordelen.

Zoals ik al zei zal er geen linkse coalitie komen in Zeist. Eerder zie ik D66, ondanks het verlies van 1 zetel, deel uit maken van de coalitie. Coalitie gaat over wie er de meeste zetels heeft. Zowel het feit van het meeste zetels als ook het feit dat ik D66 als een coalitiepartner noem, maakt het moeilijk voor de SP om bij de coalitie te komen. Tijdens het RTV-Utrecht debat gaf Hylke Warners aan dat de kloof tussen D66 en SP wel heeeel erg groot is. Hoewel hij tijdens het debat geen enkele partij uitsloot. In uitsluiten was nu de VVD een stuk stelliger.

Voorzitter, ik sprak er al over dat ik deze opschuiving naar rechts erg spijtig vind. Zeker met alle overdracht van taken naar de gemeente is een sociaal beleid nodig, liefst een 100% sociaal beleid. In het debat van RTV-utrecht werd de SP aangevallen op de opmerking dat door de vrije zondagsopenstelling van winkels de verworven arbeidsvoorwaarden worden afgebroken. Dat bleek toen geen probleem voor D66, dit soort verworvenheden zouden achterhaald zijn in onze moderne maatschappij. Maar juist deze zaken, die met veel strijd zijn gewonnen, zijn een bescherming voor vele mensen. Dus zijn die verworvenheden het waard om voor te blijven vechten.

Voorzitter. Ik noemde al het kadootje van de VVD. Maar er speelt meer. Om dat kadootje te betalen, wordt det weggehaald bij de kleine subsidies. Het is nuttig dat naar efficiëntie wordt gekeken, maar de VVD is al zolang aan de macht dat ze die efficiéntie allang hadden kunnen bereiken. Misschien is er wel niets meer te halen aan efficiëntie en wordt er gewoon geknepen in de subsidies. Misschien wordt het motto wel "laat de organisaties het zelf maar oplossen zonder onze benodigde hulp"? De SP zal ook nooit meegaan in het verminderen van het armoedebeleid om de armoedeval minder erg te maken. Natuurlijk, werk moet en mag lonen. Dit dient te gebeuren door een fatsoenlijk loon te geven, niet door een veredelde betaling zoals bij de  postbestellers. De problemen, die onstaan als mensen uit de uitkering komen en ietsje meer gaan verdienen met slecht betaald werk, worden veroorzaakt omdat deze mensen geen gebruik meer kunnen maken van bepaalde regelingen van het minimabeleid. Dit noemt men de armoedeval. Deze armoedeval kun je echter beter voorkomen door de inkomensgrens niet rigide bij 110% te leggen. De oplossing is niet om mensen maar lagere uitkeringen te geven, zoals de VVD van plan is.

Naast de zorg voor het inkomen en vooral het besteedbaar inkomen van mensen is er ook de huisvesting. 35% sociale woningbouw bij alle nieuwbouwprojecten is een must. Het argument dat er te weinig middeldure huurhuizen zijn (boven 700 euro per maand) wordt steeds minder valide. Overal in Zeist gaan de sociale huurwoningen in de verkoop of worden vrije sector woningen. Voorzitter, wie kan mij uitleggen dat een woning van een bestaande huurder nog netjes onder de 400 euro is in kale huur, terwijl de buurman als starter voor eenzelfde woning meer dan 900 euro moet betalen. De woningen waarom het gaan zijn arbeiderswoningen uit de Vogelwijk. Bij de herbouw niet gesloopt maar behouden. En trouwens, ook de sociale huur zit veel vaken al tegen de 700 euro aan, onder de 500 euro is steeds minder te vinden.Recentelijk is aangetoond dat deze ontwikkeling in steeds hogere huren het wonen voor heel veel mensen onbetaalbaar maakt.

Voorzitter, ik zie een zware tijd voor ons. Een tijd die de SP met strijd tegemoet zal gaan en die strijd zal nodig zijn.