Zeist

(Bijdrage van de SP fractie voor de begroting 2014, uitgesproken op 8 oktober 2013 tijdens de algemene beschouwingen in de raad van Zeist.)

Nog minder dan een half jaar te gaan en dan zijn er weer gemeentelijke verkiezingen. En kan het politieke veld, ook in Zeist, weer anders zijn. En zeker horen daar ook andere keuzes bij.

Aan de andere kant, een gemeente besturen is ook veel “business as usual”, men moet door. Dat geeft de begroting ook aan. En dan kunnen we ook best verder met een gemeente, die efficient kan werken. Bijvoorbeeld in de reiniging en het riool: gelijke tarieven of alleen een indexering er bovenop. Daar mag je als burger wel blij mee zijn.

Grotere onzekerheden dan door een ander gemeentebestuur kan komen door het rijksbeleid. Met de zogenaamde transities worden veel taken straks door de gemeente uitgevoerd, maar ook met een grote vrijheid in beleid. Dat klinkt nog goed. Maar naast die vrijheid in beleid, zit daar ook een gigantische bezuiniging aan vast. En die bezuinigingen maken dat je goed moet opletten met het beleid.

Vrijheid, maar ook willekeur, is al ingezet met het begrip participatiemaatschappij. Gezien de vele vrijwilligers, die bijvoorbeeld in Zeist actief zijn, kun je wel stellen dat we nu al samen participeren. Een goed voorbeeld was aan het begin van de raadsvergadering, de presentatie van Austerlitz Zorgt. Deze hebben nu al hun 300-ste lid. Diverse andere organisaties, waaronder Beter Zeist, ijveren al jaren voor meer participatie. De vraag is, waar die participatiemaatschappij heen gaat?

“Participeren” blijkt voor de regeringspartijen VVD en PvdA vooral neer te komen op voor-wat-hoort-wat. Het is vooral bedoeld als bezuinigingsoperatie voor de overheid. Alleen in ruil voor een tegenprestatie kun je een beroep doen op de voorzieningen, die we samen hebben opgebouwd.

“Je mag een uitkering krijgen, maar we gaan je verplichten tot een tegenprestatie”, dat is de tendens. Steeds weer zijn er landelijk voorbeelden dat de tegenprestatie echter andere mensen uit hun baan jaagt. En dan ben je niet op de goede weg. Jammer dus dat we in Zeist in de pilot, voor de tegenprestatie, het criterium van “echte banen overnemen” niet hebben willen meten. Welke uitkomsten zijn er voor Zeist al gemeten?

Wat wil je precies met die participatiemaatschappij, dat voor-wat-hoort-wat principe? Een van de stomste voorbeelden komt wel uit Gouda. Wie een kind van vijf jaar oud heeft, krijgt minder zorg. De kleuter kan namelijk de tafel dekken, afwassen, opruimen en de was in de wasmand doen. Of dat de ontwikkeling van het kind in de weg staat, telt niet. Die kant moeten we in Zeist niet op, hoe ziet het college dit?

Je moet meedoen met de participatiemaatschappij, want zoals je je nu gedraagt in de “verzorgingssamenleving” ben je volgens de regering een profiteur. Is vrijwilligerswerk slecht? Neen, zeker niet. Maar mensen, die (even) geen vrijwilligerswerk doen, moet je ook geen schuldgevoel aangepraten, wanneer zij een beroep willen doen op zorg.

De verzorgingssamenleving is te duur, zegt men. En dus is het niet houdbaar. Maar doet men wel genoeg aan efficiënty, zit dat al in ieders hoofd. Hoeveel mensen zijn er nodig bij Welzorg om een nieuwe buitenband op een fiets te leggen? Dat kan efficienter.
Of Altrecht, dat 9 miljoen bespaart op personeel en overhead. Gelukkig niet de mensen, die directe zorg leveren. Kennelijk is er al jaren een grote inefficienty geweest en heeft men die laten doorgaan. En dan nu komen met “de verzorgingsstaat is onbetaalbaar”.

Opvallend bij de bezuinigingen bij Altrecht is ook nog eens dat de bestuurders zelf amper inleveren. Deze trend is trouwens normaal. De bankdirecteuren, die de oorzaak zijn van de crisis en die hun banken hebben laten redden, behouden hun bonussen. En dus kan ook de bestuurder van de woningcorporatie of de bestuurder van Abrona nog teveel betaald krijgen.

Een goede uitzondering hierop is onze woningcorporatie De Kombinatie, die hier wel haar sociaal gezicht laat zien. Moet de gemeente, als ze met organisaties in zee gaat, ook niet een tegenprestatie verwachten?

Misschien moeten we als raad ook maar een voorbeeld stellen. De raadsvergoeding korten met 20%. Welke mogelijkheden ziet het college hierin? Dit is zeker ook een manier om de politiek weer naar de burgers terug te brengen.